Prawo do dokumentacji medycznej należy do jednego z podstawowych praw pacjenta. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych ma obowiązek udostępnić dokumentację medyczną:
- pacjentowi lub
- jego przedstawicielowi ustawowemu bądź
- osobie upoważnionej przez pacjenta.
Skoro dostęp do dokumentacji medycznej jest prawem pacjenta, to w imieniu pacjenta, prawo to może wykonywać w szczególności osoba przez niego upoważniona.
Zatem pojawia się pytanie w jakiej formie powinno zostać złożone upoważnienie, aby podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnił osobie trzeciej (osobie upoważnionej) dokumentację medyczną pacjenta.
Przepisy nie przewidują dla upoważnienia żadnej szczególnej formy. Pacjent może upoważnić osobę pisemnie, elektronicznie albo ustnie, jednak najlepszą formą (w mojej opinii) jest zawsze forma pisemna (ale podkreślam, że w żadnym zakresie nie są wyłączone inne formy – to indywidualna decyzja pacjenta w jaki sposób upoważni daną osobę).
Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych nie może wymagać dochowania szczególnej formy (np. pisemnej bądź poświadczonej notarialnie), bowiem przepisy nie uzależniają ważności lub skuteczności upoważnienia do dokumentacji medycznej od wymogu innej formy szczególnej, a nawet wymogu formy pisemnej. Oznacza to, że przedmiotowe upoważnienie może być udzielone nawet ustnie np. w obecności lekarza czy innego personelu medycznego. W przypadku złożenia oświadczenia w formie ustnej, upoważnienie to powinno być wpisane do dokumentacji medycznej przez personel medyczny.
Podkreślenia wymaga fakt, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych nie może wymagać spełnienia szczególnej formy do złożenia upoważnienia – takie działanie byłoby bezzasadne i niedopuszczalne.
Zatem naruszeniem przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych prawa pacjenta jest ograniczenie formy składania żądania udostępnienia dokumentacji medycznej.
Co więcej, pacjent ma prawo do upoważnienia do jego dokumentacji medycznej dowolnej liczby osób i ma prawo do odwołania upoważnienia w każdym momencie. Osobą upoważnioną wcale nie musi być osoba spokrewniona z pacjentem – może być to dowolnie wybrana przez pacjenta osoba.
Pobocznie wskazać należy, że udostępnienie dokumentacji medycznej następuje bez zbędnej zwłoki. W przypadku, gdy udostępnienie dokumentacji nie jest możliwe, odmowa wymaga zachowania formy pisemnej oraz podania przyczyny. Co więcej, pacjent ma prawo do wyboru sposobu udostępnienia dokumentacji medycznej z uwagi na zaspokojenie jego potrzeb w zakresie ochrony zdrowia i życia.
Na koniec warto zadać jeszcze jedno ważne pytanie – czy udzielone upoważnienie wygasa z chwilą śmierci pacjenta?
Upoważnienie nie wygasa wraz z chwilą śmierci pacjenta, ale po śmierci pacjenta nadal wywołuje skutki prawne (w przeciwieństwie do klasycznego pełnomocnictwa, które wygasa wraz ze śmiercią Mocodawcy). Prawo osób upoważnionych do dokumentacji medycznej jest więc prawem pochodnym od prawa przysługującemu pacjentowi i realizacja tego prawa może być kontynuowana po śmierci pacjenta. Nie wygasa ono z chwilą śmierci pacjenta.
Wykorzystane źródła:
– art. 26 ustawy o prawach pacjenta i o Rzeczniku Praw Pacjenta;
– § 71 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2016 r., sygn. II OSK 1134/16, LEX nr 2119313;
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r., sygn. II OSK 1539/13, LEX nr 1396095;
– wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w wyroku z 1.09.2015 r., sygn. VII SA/Wa 1189/15, LEX nr 1972867;
– wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 13 lipca 2010 r., sygn. II SAB/Rz 29/10, LEX nr 602398;
– wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2015 r., sygn. VII SA/Wa 1369/14, LEX nr 1724008.
