Od września 2023 r. funkcjonuje Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, a od czerwca 2024 r. w praktyce zaczęto wypłacać pacjentom odszkodowania, o które pacjenci wnosili (wcześniej z uwagi na brak przyjętego rozporządzenia Ministra Zdrowia, fundusz nie mógł formalnie wypłacać świadczeń).
Czym jednak dokładnie jest Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych?
Można by rzecz, że jest to alternatywa dla procesu sądowego. W przypadku wystąpienia zdarzenia niepożądanego (zdarzenia medycznego) w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, pacjent może starać się o wypłatę świadczenia kompensacyjnego zamiast rozpoczynać drogę sądową. A zatem jest to droga pozasądowa i z zasady szybsza.
Jednak w tym miejscu należy zaznaczyć, że przepisy mają zastosowanie jedynie do świadczeń medycznych finansowanych ze środków publicznych i wykonywanych tylko i wyłącznie w szpitalu. Nie są nimi objęte na przykład te wykonywane w POZ czy nawet w prywatnych szpitalach.
Co więcej, skorzystanie z Funduszu Kompensacyjnego powoduje zamknięcie drogi do ewentualnego złożenia pozwu w sądzie. Ma to takie znaczenie, że co do zasady w sądzie pacjenci są w stanie wywalczyć wyższe kwoty aniżeli dostaną z Funduszu. Jednak droga sądowa to zawsze niepewność – nigdy nie wiemy jaki w konsekwencji zapadnie wyrok, a aby „pójść” do sądu, najpierw trzeba trochę „zainwestować” (na przykład trzeba wnieść opłatę od pozwu w wysokości 5% tego, czego żądamy; uiszczać zaliczki na opinie biegłych; w przypadku przegranej ponieść koszty profesjonalnego pełnomocnika strony przeciwnej), a także uzbroić się w cierpliwość, bo sprawy sądowe mają to do siebie, że trwają dłuższy czas.
Korzystając z Funduszu, możemy w miarę sprawnie załatwić sprawę i otrzymać pieniądze – co prawda – z reguły mniejsze, ale w szybszym tempie aniżeli walka w sądzie.
Rzecznik Praw Pacjenta wydaje decyzję w sprawie przyznania świadczenia w ciągu 3 miesięcy od otrzymania kompletnego wniosku. Wydając decyzję, Rzecznik Praw Pacjenta opiera się na opinii medycznej sporządzonej przez działający przy nim Zespół do spraw Świadczeń.
Opinię, Zespół wydaje w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania wniosku w składzie nie więcej niż 3 członków. Rzecznik ma dostęp do dokumentacji medycznej dotyczącej osoby, której dotyczy zdarzenie medyczne, niezbędnej do rozpatrzenia wniosku.
Osoba niezadowolona z decyzji ma prawo wniesienia odwołania do Komisji Odwoławczej. Od jej rozstrzygnięcia można z kolei wnieść skargę do sądu administracyjnego.
Aby skorzystać z Funduszu:
- zdarzenie musiało zaistnieć po 6 września 2023 r. (chyba, że zdarzenie miało miejsce wcześniej, ale pacjent dowiedział się o nim już po tej dacie);
- pacjent musi wnieść wniosek do Rzecznika (w przypadku śmierci pacjenta – rodzic pacjenta, jego dziecko, małżonek, który nie pozostawał z nim w separacji, osoba pozostająca z pacjentem we wspólnym pożyciu oraz osoba pozostająca w stosunku przysposobienia);
- pacjent musi wnieść opłatę 300 złotych (opłatę uiszcza się na rachunek bankowy Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych; opłata podlega zwrotowi w przypadku przyznania świadczenia kompensacyjnego);
- pacjent nie musi udowodniać winy podmiotu leczniczego (podstawowym warunkiem przyznania świadczenia jest stwierdzenie, że doszło do zdarzenia medycznego, którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć, gdyby świadczenie zdrowotne zostało pacjentowi udzielone zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo gdyby zastosowano inną dostępną metodę diagnostyczną lub leczniczą).
Czym jest zdarzenie medyczne?
To zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego:
- zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
- uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta, albo
- śmierć pacjenta
którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo zastosowania innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej, chyba że doszło do dających się przewidzieć normalnych następstw zastosowania metody, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę (czyli do powikłania).
Pamiętaj o terminie
Wniosek do Rzecznika może być złożony w terminie roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się o zakażeniu biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące zakażeniem biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia albo śmiercią pacjenta.
Jaka jest wysokość świadczenia kompensacyjnego?
Wysokość świadczenia kompensacyjnego z tytułu jednego zdarzenia medycznego w odniesieniu do jednego wnioskodawcy wynosi w przypadku:
- zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł;
- uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł;
- śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.
Dla zobrazowania zdarzeń medycznych połączonych z kwotami, które mogą być wypłacone, to wygląda to na przykład tak:
- całkowita utrata ręki – 40 000 zł;
- całkowita utrata obu stóp – 60 000 zł;
- utrata zęba – 2 000 zł za każdy ząb, ale łącznie nie więcej niż 20 000 zł;
- poronienie 33 000 zł;
- prowadzenie terapii dializoterapii 25 000 zł;
- niezdolność do samodzielnej egzystencji w stopniu znacznym 30 000 zł;
- niezdolność do samodzielnej egzystencji w stopniu lekkim 10 000 zł.
Są to przykładowe kwoty za dane zdarzenia medyczne – rozporządzenie Ministra Zdrowia wymienia ich o wiele więcej, wskazując kwoty świadczeń z danych kategorii.
Reasumując, gdy dochodzi do zdarzenia medycznego to pacjent powinien indywidulanie podjąć decyzję – biorąc pod uwagę jego konkretną sytuacją – czy lepszą drogą dla niego jest skorzystanie z Funduszu Kompensacyjnego czy jednak rozpoczęcie drogi sądowej. Każda sprawa jest inna, zatem trzeba przeanalizować ją w sposób szczegółowy, aby móc świadomie podjąć decyzję co do dalszych kroków prawnych. Z całą pewnością w analizie takiej sprawy pomoże profesjonalny pełnomocnik.
Wykorzystane źródła:
– ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw;
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 czerwca 2024 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości świadczenia kompensacyjnego z tytułu zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta.
