Każdej pracującej kobiecie po poronieniu czy martwym urodzeniu przysługuje prawo do skróconego urlopu macierzyńskiego. Jednak możliwe jest ubieganie się o taki urlop, w sytuacji, w której płeć dziecka jest znana bądź wtedy, gdy zostały wykonane badania genetyczne, które ustaliły płeć dziecka.
Czym różni się martwe urodzenie od poronienia?
W pierwszej kolejności warto wyjaśnić, że martwe urodzenie i poronienie to dwa odrębne pojęcia – odróżnia ich czas, w którym doszło do utraty ciąży.
Jako urodzenie martwe dziecka kwalifikuje się sytuacje wydalenia lub wydobycia z ustroju matki płodu, który nie oddycha ani nie wykazuje żadnego innego znaku życia, jak czynność serca, tętnienie pępowiny lub wyraźne skurcze mięśni zależnych od woli, o ile nastąpiło to po upływie 22. tygodnia ciąży. O poronieniu mówimy natomiast, gdy do utraty ciąży dochodzi przed 22. tygodniem ciąży.
Zatem w skrócie – poronienie następuje przed 22. tygodniem ciąży, a martwe urodzenie następuje po 22. tygodniu ciąży.
Skrócony urlop macierzyński
Celem urlopu macierzyńskiego jest oczywiście zapewnienie dziecku odpowiedniej opieki w jego pierwszych tygodniach życia, jednak nie można zapominać także o regeneracji fizycznej i psychicznej sił kobiety. Zatem nawet w przypadku martwego urodzenia czy poronienia, kobieta powinna mieć zapewniony czas na regenerację.
Kobiecie przysługuje prawo do skróconego urlopu macierzyńskiego w przypadku:
- martwego urodzenia dziecka,
- poronienia,
- w sytuacji, gdy dziecko umrze przed upływem ósmego tygodnia życia.
Minimalny okres urlopu został określony na 8 tygodni po porodzie. Dodatkowo jednak, w każdym przypadku zgonu dziecka w czasie trwania urlopu macierzyńskiego (czyli zarówno przed upływem 8 tygodni życia, jak i po upływie 8 tygodni życia, a przed końcem urlopu macierzyńskiego) pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.
Zatem, w razie urodzenia martwego dziecka czy zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.
Skrócony urlop macierzyński po poronieniu (czy martwym urodzeniu dziecka) wynosi 56 dni (8 tygodni), a czas ten liczony jest od momentu poronienia (porodu), a nie złożenia dokumentów u pracodawcy. Co więcej, taki urlop jest pełnopłatny. To co istotne, kobieta po poronieniu może skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego, ale jeśli już zdecyduje się na ten urlop, to nie może go przerwać wcześniej niż po upływie 7 dni.
W przypadku zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.
Co więcej, pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.
Jak uzyskać taki urlop?
W przypadku poronienia (do 22. tygodnia ciąży) lub tzw. martwego urodzenia (po 22. tygodniu ciąży):
- Szpital wystawia Kartę martwego urodzenia (wspomnianą Kartę martwego dziecka wystawia podmiot wykonujący działalność leczniczą, posiadający dokumentację medyczną związaną z ciążą).
- Ten dokument należy dostarczyć do Urzędu Stanu Cywilnego.
- Urząd Stanu Cywilnego następnie wystawia akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.
- Ten dokument kobieta powinna następnie dostarczyć pracodawcy i wówczas zyskuje prawo do urlopu macierzyńskiego.
Warunkiem niezbędnym, aby skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego jest uzyskanie właśnie skróconego aktu urodzenia dziecka. Gdy do poronienia dochodzi na wczesnym etapie, to utrudnione jest określenie płci dziecka, a to jest niezbędne do wydania aktu urodzenia. Aby ustalić płeć dziecka należy wykonać badania genetyczne, które nie są refundowane przez NFZ, zatem za takie badania muszą zapłacić rodzice dziecka, jeśli oczywiście zdecydują się takie badanie wykonać.
Zatem, jeśli płci dziecka nie da się ustalić, rodzice nie otrzymają odpisu aktu urodzenia. Z kolei bez odpisu aktu urodzenia, ZUS nie wypłaci zasiłku macierzyńskiego.
Stąd też, o ile w przypadku urodzenia martwego uzyskanie Karty martwego urodzenia ze szpitala nie jest z reguły problemem, to przy poronieniu nie zawsze jest to możliwe. Aby możliwe było skorzystanie z urlopu macierzyńskiego w takiej sytuacji, konieczne jest przeprowadzenie badań genetycznych, które należy wykonać prywatnie (by ustalić płeć dziecka).
Zatem dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego jest odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo Zakład – za okres od dnia porodu.
Czym różni się Karta martwego urodzenia od Karty zgonu dziecka?
Karta martwego urodzenia wystawiana jest w przypadku, kiedy była znana płeć dziecka lub zostały wykonane badania genetyczne, by ustalić płeć. Karta martwego urodzenia uprawnia do skróconego urlopu macierzyńskiego.
W sytuacji, gdy płeć nie była znana, wystawiana jest Karta zgonu.
Płeć dziecka musi być znana, jeśli kobieta, chce ubiegać się o skrócony urlop macierzyński
Zarówno Karta martwego urodzenia, jak i Karta zgonu uprawnia do dokonania pochówku, ale tylko Karta martwego urodzenia uprawnia do otrzymania skróconego urlopu macierzyńskiego. Alternatywą dla kobiety po stracie dziecka – gdy nie uzyskano Karty martwego dziecka, jest oczywiście możliwość uzyskania zwolnienia lekarskiego w celu regeneracji po ciąży i porodzie.
Zatem, podsumowując w pigułce powyższe rozważania, wskazać trzeba, że:
- poronienie następuje przed 22. tygodniem ciąży, a martwe urodzenie następuje po 22. tygodniu ciąży;
- kobiecie zarówno po poronieniu, jak i po martwym urodzeniu przysługuje prawo do skorzystania z tzw. skróconego urlopu macierzyńskiego, jednak, aby taki urlop otrzymać niezbędna jest Karta martwego urodzenia;
- Karta martwego urodzenia, jak i Karta zgonu uprawnia do dokonania pochówku, ale tylko Karta martwego urodzenia uprawnia do otrzymania skróconego urlopu macierzyńskiego;
- skrócony urlop macierzyński ma wymiar 56 dni – ośmiu tygodni;
- skrócony urlop macierzyński jest pełnopłatny (100%);
- alternatywą dla kobiety po stracie dziecka, gdy niemożliwe jest z jakiegoś powodu uzyskanie Karty martwego dziecka, jest uzyskanie zwolnienia lekarskiego w celu regeneracji po ciąży i porodzie.
Wykorzystane źródła:
- 1801 Kodeksu pracy;
- § 9 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków;
- Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Kodeks pracy. Komentarz.